Marek Mroczkowski
Dnia 26 kwietnia 2007 r. uczniowie I Prywatnego Liceum Plastycznego i Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława Jagiełły – członkowie Międzyszkolnego Klubu Euro-Atlantyckiego w Płocku, uczestniczyli pod kierunkiem prof. Marka Mroczkowskiego w dwóch konferencjach naukowych na Uniwersytecie Warszawskim: „Kim jesteś obywatelu?” – zorganizowanej z okazji 80. urodzin doktora honoris causa UW Premiera Tadeusza Mazowieckiego i IX Debacie Tischnerowskiej – „Polska, Europa – różne losy, wspólne cele”.
Pierwsza, na którą zaprosiła Rektor UW prof. dr hab. Katarzyna Chałasińska-Macukow, rozpoczęła się o godz. 12 w audytorium „Stara Biblioteka” od laudacji wygłoszonej przez Dziekana Wydziału Prawa i Administracji UW prof. dr. hab. Tadeusza Tomaszewskiego i wręczenia dostojnemu Jubilatowi wiązanki biało-czerwonych róż. Następnie prof. dr. hab. Andrzej Friszke z Instytutu Pamięci Narodowej omówił znaczenie głośnego w kręgach formującej się opozycji obywatelskiej w PRL referatu Tadeusza Mazowieckiego w redakcji „Więzi” w 1977 r. pt. „Kim jesteś obywatelu?”, wygłoszonego „rok po powstaniu Komitetu Obrony Robotników i rok przed wyborem Metropolity Krakowskiego na Stolicę Piotrową”. Zwrócił uwagę na publicystykę Tadeusza Mazowieckiego, krytykę małej aktywności obywatelskiej chrześcijan, potrzebę dumy z postawy Kościoła, który zawsze bronił praw człowieka, konieczność podmiotowego traktowania obywatela przez państwo. Na zadane przez Tadeusza Mazowieckiego pytanie „kim jesteś obywatelu?” odpowiedziami były: „człowiekiem” lub „aktywnym podmiotem dążącym do wolności”. Niestety, w dalszej kolejności, m.in. prof. dr hab. Jerzy Ciemniewski i prof. dr hab. Ewa Łętowska – członkowie Trybunału Konstytucyjnego, Andrzej Wielowieyski – b. Marszałek Senatu RP, dr Aleksander Hall – b. minister w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, przekształcili konferencję w debatę panelową pt. „Czym jest lustracja?”, stąd wycieczki pod adresem Rządu RP, sugerowanie mu „zarządzania strachem” jako metody sprawowania władzy w państwie. Przebiła się myśl, że oto władza sądownicza i ustawodawcza wspomaga wolność, zaś wykonawcza używana jest do jej ograniczania.
W podsumowaniu Tadeusz Mazowiecki wzniósł się ponad bieżącą politykę, dziękując przybyłym za serdeczną pamięć. Stwierdził, że zawsze był zwolennikiem pytania: „Jaka jest Polska?” , a nie: „Czyja jest Polska?” i odpowiedzi: „Polska jest własnością wszystkich obywateli”. Na zakończenie konferencji zrzeszeni w Międzyszkolnym Klubie Europejskim przedstawiciele I Prywatnego Liceum Plastycznego, I Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego im. Marceliny Rościszewskiej i Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława Jagiełły, będąc jedynymi płocczanami na sali, podeszli do Pana Premiera. Prof. Marek Mroczkowski, którego Tata Jerzy był przed laty w Małachowiance w jednej klasie z Panem Tadeuszem, podziękował za „rozpoczęcie w 1989 roku historycznego procesu europeizacji spętanej komunizmem Ojczyzny i budowy nowoczesnego państwa polskiego” oraz życzył Jubilatowi „ad multos annos!”.
O godz. 18 rozpoczęła się w Audytorium Maximum IX Debata Tischnerowska „Polska, Europa – różne losy, wspólne cele”. Moderatorzy to prof. dr hab. Marcin Król – Dziekan Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji UW i prof. dr hab. Krzysztof Michalski – Rektor Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. Gośćmi byli prof. dr Timothy Garton Ash – University of Oxford, Kazimierz M. Ujazdowski – Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, Bronisław Komorowski – Wicemarszałek Sejmu RP, prof. dr hab. Jerzy Jedlicki – Instytut Historii PAN, dr Anna Radziwiłł – Wiceminister Edukacji Narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego.
Timothy Garton Ash wspominał: „kiedy przyjeżdżałem do Polski w latach 70., był to zupełnie inny świat”. Europa zaczęła się realnie jednoczyć w 1989 r. Euronacjonalizm sprosta konkurencji ideowej i gospodarczej USA oraz rosnących potęg azjatyckich. Siła UE oparta jest na różnorodności kultur i tradycji oraz zamożności: „Afryka jest różnorodna, Ameryka bogata, lecz tylko Europa łączy obie te wartości”. Bronisław Komorowski rozbawił słuchaczy mówiąc: „Życie zaczyna się po 50-tce. Tak samo jest z Unią Europejską!”. Powinniśmy przestać narzekać na historię, a promować wartości, którymi możemy zaimponować Europie. „Wspólnotę musi tworzy ułańskie czako, konfederatka, aksamitny kapelusz, a nawet moherowy beret!”. Kazimierz M. Ujazdowski w polskiej ofercie dla UE widział wolność opartą na chrześcijańskich wartościach oraz solidarność – wartość, którą Europa zna tylko z teorii, zaś „my przeżyliśmy ją na własnej skórze”. Kryzysu UE nie upatrywał w konstrukcji prawnej Wspólnoty, lecz wytykał ekspansywną laicyzację, egoizm, konsumpcyjny styl życia. Zwrócił uwagę na odcięcie się elit III RP od tradycji Polski międzywojennej. Dziś jednak wartości wtedy wypracowane pozwolą zerwać z mentalnością narodów postkomunistycznych. Sczeźnie, jak to określił ksiądz prof. Józef Tischner „homo sovieticus”. Czas wolny między konferencjami spożytkowany został na zakupy w specjalistycznym sklepie dla artystów, nieoczekiwaną rozmowę na dziedzińcu Akademii Sztuk Pięknych z Kasią Bąkowską, absolwentką Plastyka (płocczanie są dosłownie wszędzie!…). Wreszcie, zwiedzaniu poddana została najpiękniejsza w Europie Biblioteka Uniwersytecka z tzw. wolnym dostępem do zbiorów. Łaskawa pogoda umożliwiła też krótki wypoczynek we wspaniale zazielenionych już ogrodach na bibliotecznych dachach o hektarowej powierzchni! Powrót nastąpił ok. godz. 22.30, bowiem po zakończeniu debaty płocczanie, wedle upodobań, rzucili się jeszcze do obecnych w Audytorium Maximum m.in. Andrzeja Olechowskiego i Marka Borowskiego, zaś historyk licealny prof. Marek Mroczkowski i historyk oxfordzki prof. dr Timothy Garton Ash wymienili optymistyczne uwagi na temat roli i znaczenia Polaków w Anglii. Podziękowano przy okazji Kazimierzowi M. Ujazdowskiemu za ministerialny nadzór nad Plastykiem. Długo też na uniwersyteckim dziedzińcu trwała gorąca dyskusja w płockim już gronie, zanim nie podjęta została słuszna skądinąd decyzja o koniecznym powrocie do domu.
Damian Prejna, Arkadiusz Sadowski – Liceum Ogólnokształcace im. Władysława Jagiełły
Damian Archita, Tamara Iwańska – I Prywatne Liceum Plastyczne
Opis zdjęcia: (od lewej) Marek Mroczkowski, Tadeusz Mazowiecki, Damian Prejna, Tamara Iwańska, Arkadiusz Sadowski, Audytorium „Stara Biblioteka” Uniwersytetu Warszawskiego
Autor zdjęcia: Damian Archita