Tak ks. prof. dr hab. Michał Marian Grzybowski rozpoczął wykład poświęcony ks. Mikołajowi Kopernikowi, podkreślając jednocześnie, iż powszechnie znani w świecie są jeszcze tylko dwaj Polacy: Fryderyk Chopin i Jan Paweł II. Słowa te padły podczas ekskluzywnego pokazu pochodzącego z 1543 roku pierwodruku dzieła „O obrotach sfer niebieskich”, będącego od 1907 roku w posiadaniu Biblioteki im. Zielińskich Towarzystwa Naukowego Płockiego dzięki hojności rodziny Zielińskich ze Skępego.
Wydarzenie miało miejsce w siedzibie Towarzystwa Naukowego Płockiego. Licznie przybyłych płocczan powitał Prezes Towarzystwa Naukowego Płockiego prof. dr hab. inż. Zbigniew Kruszewski, który przypomniał o mijającej 540 rocznicy urodzin wybitnego polskiego astronoma oraz 470 rocznicy wydania jego przełomowego dzieła. Wiceprezes Towarzystwa Naukowego Płockiego ks. prof. dr hab. Michał Marian Grzybowski przybliżył nam biografię Mikołaja Kopernika mówiąc o nim: to człowiek renesansu i geniusz epoki.
Jeden z najwybitniejszych w historii uczonych urodził się w Toruniu. Pochodził z bogatej rodziny. Miał brata i dwie siostry. Lata 1491-1494 były na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie okresem najlepszego rozwoju astronomii, a w tym czasie właśnie Mikołaj Kopernik rozpoczął naukę, którą następnie kontynuował w Bolonii, Padwie i Ferrarze. Podczas studiów „kształtował nowy obraz budowy świata” zakładający, iż Ziemia krąży wokół Słońca.
Najwięcej zdziałał we Fromborku, gdzie objął u swego wuja biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode stanowisko sekretarza i medyka. Prowadził obserwacje nieba, sporządzał obliczenia i notatki, pisał książki. Tu krystalizowała się jego myśl, która miała zrewolucjonizować całą astronomię, w tym obowiązującą od starożytności teorię geocentryczną Ptolemeusza. We fromborskim obserwatorium powstało osiem ksiąg, noszących pierwotnie tytuł „O przewrocie sfer niebieskich”, opublikowanych ostatecznie w jednym woluminie.
Dzieło wydrukowane w Norymberdze w 1543 roku mogliśmy podziwiać wyeksponowane w szklanej gablocie, chronionej przez Straż Miejską Urzędu Miasta Płocka. Bezcenny starodruk zachował się do dzisiaj w oryginalnej renesansowej oprawie pergaminowej. Należy dodać, iż egzemplarz posiada kartę erraty, a takich woluminów jest na świecie tylko sześć.
Sala Towarzystwa Naukowego Płockiego niemal pękała w szwach. Każdy z uczestników ekskluzywnego pokazu (względy bezpieczeństwa) mógł księgę obejrzeć z bliska, a nawet sfotografować, oczywiście bez flesza (względy konserwatorskie). Zainteresowani mogli też indywidualnie porozmawiać z prelegentem oraz pracownikami Towarzystwa Naukowego Płockiego, zaangażowanymi w przygotowanie ekspozycji tego „białego kruka”. Było to bardzo ciekawe i wartościowe doświadczenie.
Czas poświęcony na wykład ks. prof. dr. hab. Michała Mariana Grzybowskiego nie został stracony, a dodać należy, że uczniowie mogli się o wydarzeniu dowiedzieć i skorzystać z zaproszenia członka Towarzystwa Naukowego Płockiego prof. Marka Mroczkowskiego.
http://copernicus.torun.pl
http://frombork.art.pl/pl
http://www.muzeum.torun.pl/portal.php?aid=1200567144478f3368653f2
Tekst: Wioletta Szewczyk, klasa IV I Prywatnego Liceum Plastycznego w Płocku
Zdjęcia, skany, źródła internetowe Marek Mroczkowski
