Jak powszechnie wiadomo, w przyrodzie nic nie ginie (tylko się przemieszcza….). Dotyczy to również zdjęć, dotychczas niepublikowanych. Tak oto możemy dziś oglądać interesujące fotografie z wycieczki studyjnej do Nieborowa, która odbyła się jesienią 2011 roku pod kierunkiem prof. Macieja Jeziórskiego. Zapewne szczególnie wzruszeni będą nasi drodzy uczniowie z obecnej klasy IV Plastyka, przygotowujący się właśnie do Balu Studniówkowego, a także do obrony dyplomu i egzaminu dojrzałości w Roku Pańskim 2014…
Celem wyprawy było zwiedzanie położonego w dolinie Bzury pałacu i parku w Nieborowie oraz warsztatów ceramiki artystycznej w dawnej manufakturze majoliki. Pierwotnie rezydencję wzniósł Prymas Polski ks. kardynał Michał Stefan Radziejowski, który w 1694 roku powierzył projekt Tylmanowi z Gameren. Barokowy pałac przejął następnie wojewoda wileński Michał Hieronim Radziwiłł, który od 1774 roku zgromadził w swej bibliotece ponad dziesięć tysięcy inkunabułów i starodruków. Zakupił meble, obrazy i rzeźby, a park kazał założyć w stylu francuskim. W pobliskiej Arkadii nad Skierniewką małżonka księcia Helena z Przeździeckich Radziwiłłowa stworzyła ogród sentymentalno-romantyczny w stylu angielskim według projektu Szymona Bogumiła Zuga.
Dobra nieborowskie zostały skonfiskowane w lutym 1945 roku przez władze komunistyczne. Cała rodzina książąt Radziwiłłów została deportowana przez NKWD do Związku Sowieckiego i osadzona w łagrze Krasnogorsk. W okresie Polski Ludowej pałac służył jako miejsce wypoczynku i pracy tolerowanym przez władze PRL twórcom kultury i sztuki. Zespół pałacowo-parkowy nie powrócił już w ręce prawowitych właścicieli, gdyż Polska jako jedyne państwo z dawnego bloku sowieckiego jak dotychczas nie wprowadziła ustaw reprywatyzacyjnych.
Obecnie jest to Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie. Muzeum w Nieborowie i Arkadii zostało wyróżnione w 1987 roku za konserwację i pielęgnację nieborowsko-arkadyjskiego założenia pałacowo-ogrodowego Złotym Medalem Ministra Kultury i Sztuki, a w czerwcu 1994 roku Europejską Nagrodą za Ochronę Zabytków (Europa-Preis für Denkmalphlege) fundacji FVS w Hamburgu.
Szczególnie interesujące były zajęcia praktyczne, jakie odbyły się dla uczestników wycieczki w pracowni ceramiki artystycznej. Jej tradycje wywodzą się z manufaktury majoliki, założonej w 1881 roku przez księcia Michała Piotra Radziwiłła. Wytwórnia dostarczała do pałacu ozdobne piece kaflowe i ceramikę artystyczną, która z czasem utworzyła cenny zespół majoliki nieborowskiej. Pracami kierował specjalista wytopu ceramiki majolikowej Stanisław Thiele, który zatrudniał pochodzących z okolicy utalentowanych wieśniaków oraz uczniów warszawskiej Szkoły Rysunkowej Wojciecha Gersona.Majolika nieborowska produkowana była z pozyskiwanej na miejscu glinki. Kafle piecowe i kominkowe, a także wazony, amfory, żardiniery, wazy, talerze i drobne przedmioty o przeznaczeniu użytkowym i dekoracyjnym wypalano w temperaturze 800-900 stopni Celsjusza. Stosowano glazurę cynową, zdobioną tlenkami metali: żelaza (czerwień), kobaltu (błękit), miedzi (zieleń), antymonu (żółć), manganu (fiolet i czerń). Powtórne wypalenie następowało w temperaturze 1000-1100 stopni Celsjusza.
Formy i motywy dekoracyjne początkowo były oparte na projektach wytwórni majolik w Castel Durante, Urbino, Fanzie (Włochy), w Nevers, Moustiers i Rouen (Francja) oraz w Delft (Holandia). W dalszych projektach książę Michał Piotr Radziwiłł uwzględnił propozycje Bolesława Prusa i polecił sięgać do rodzimych motywów narodowych i patriotycznych, czerpanych z historii Polski, okolicznego pejzażu, scen życia codziennego.Warto zauważyć, iż dzięki prof. Maciejowi Jeziórskiemu młodzi artyści mogli spróbować swych sił, zmagając się między innymi z kołem garncarskim, odlewając ceramiczne czerepy, wreszcie projektując i wykonując glazurowane zdobienia. Miłym akcentem wieńczącym artystyczną wycieczkę studyjną była przesyłka pocztowa, która po kilku tygodniach nadeszła do Plastyka z Nieborowa właśnie. Paczka zawierała wypalone już ostatecznie przedmioty ceramiczne, będące efektem twórczych, niezapomnanych eksperymentów nieborowskich.
http://www.nieborow.art.pl
http://www.nieborow.pl
http://www.poland.gov.pl/Nieborow,i,Arkadia,12517.html
http://www.zamkilodzkie.pl/pliki/nieb.htm
http://www.zamkilodzkie.pl/pliki/arkadia.htm
Zdjęcia: prof. Agata Gazda
