Z okazji X Regionalnego Konkursu Historycznego POLSKA JAGIELLONÓW przybędzie w dniu 12 czerwca 2012 roku do Płocka na zaproszenie Marka Mroczkowskiego – Prezesa Międzyszkolnego Klubu Euro-Atlantyckiego patron naukowy konkursu, wybitny polski uczony prof. dr hab. Andrzej Rachuba – Przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.
Nasz gość jest też Prezesem Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie, Redaktorem Naczelnym czasopisma „Studia Źródłoznawcze. Commentationes”, a także członkiem Sekcji I – Nauk Humanistycznych i Społecznych Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów oraz członkiem – korespondentem Wydziału II – Nauk Historycznych, Społecznych i Filozoficznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Andrzej Wojciech Rachuba urodził się w 1951 roku. W 1975 roku ukończył Wydział Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Stopień doktora uzyskał w 1979 roku za pracę Litwa wobec rokoszu Jerzego Lubomirskiego (1664-1667), zaś stopień doktora habilitowanego w 1988 roku za rozprawę Konfederacja Kmicicowska i Związek Braterski wojska litewskiego w latach 1660-1663. Profesorem został w 1999 roku. Od 1979 roku pracuje w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Obecnie kieruje Pracownią Nauk Pomocniczych Historii i Edytorstwa i przewodniczy Radzie Naukowej IH PAN.
Postanowieniem Prezydenta RP prof. dr. hab. Lecha Kaczyńskiego z dnia 30 czerwca 2009 roku za wybitne zasługi w propagowaniu wiedzy o wspólnym dziedzictwie historycznym narodów tworzących Rzeczpospolitą Obojga Narodów został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Prof. dr hab. Andrzej Rachuba jest laureatem XVII edycji nagród “Przeglądu Wschodniego” Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego (2010).
W 2010 roku wszedł w skład komitetu poparcia dr. Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. Uczestnik tzw. okrągłego stołu historyków u Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego w kwietniu 2012 roku.
Prof. dr hab. Andrzej Rachuba jest autorem ponad 230 publikacji, w tym 25 książkowych (monografii, wydawnictw źródłowych, wykazów urzędników, deputatów do Trybunału etc.). Uczestniczy w cyklu wykładów pt. Polacy i Litwini, spadkobiercy wspólnej historii. Spróbujmy się lepiej zrozumieć na Zamku Królewskim w Warszawie.
http://nauka-polska.pl/dhtml/raporty/ludzieNauki?rtype=opis&objectId=47238&lang=pl
http://nauka-polska.pl/dhtml/raporty/opisInstytucji?rtype=opis&lang=pl&objectId=3680
http://www.ihpan.edu.pl
http://www.ihpan.edu.pl/index.php?id=494
http://www.zamek-krolewski.pl/?page=2167
Ważniejsze publikacje:
Paweł Sapieha wobec Szwecji i Jana Kazimierz (IX 1655 – II 1656). Przyczynek do postawy magnaterii w okresie „potopu”, „Acta Baltico-Slavica” 11, 1977, s. 81–107
Zabójstwo Wincentego Gosiewskiego i jego polityczne następstwa, „Przegląd Historyczny” 71, 1980, z. 4, s. 705–724
Opozycja litewska wobec wyprawy Jana Kazimierz na Rosję (1663/4 r.), „Kwartalnik Historyczny” 89, 1982, nr 1, s. 15–29
Litwa wobec projektu zwołania sejmu konnego w 1695 r. i walki Sapiehów z biskupem Brzostowskim, „Zapiski Historyczne” 51, 1986, z. 1, s. 63–80
Litwa wobec sądu nad Jerzym Lubomirskim, „Kwartalnik Historyczny” 93, 1987, nr 3, s. 679–707
Metryka Litewska. Księga Sigillat 1709–1719 (wyd.), Warszawa 1987
J.W. Poczobut Odlanicki, Pamiętnik 1640–1684 (oprac. i wstęp), Warszawa 1987
J.A. Chrapowicki, Diariusz. Część druga: lata 1665–1669 (oprac. i wstęp, z T. Wasilewskim), Warszawa 1988
Metryka Litewska. Rejestry podatkowe Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo wileńskie 1690 r. (wyd.), Warszawa 1989
Biała pod rządami Radziwiłłów (1568–1813), w: Z nieznanej przeszłości Białej i Podlasia, t. 1, red. T. Wasilewski, Biała Podlaska 1990, s. 37–66
Polityka nominacyjna Stanisława Leszczyńskiego na Litwie w latach 1705–1709, „Przegląd Historyczny” 83, 1992, z. 4, s. 617–632
Konfederacja wojska litewskiego w Wierzbołowie w 1655 r., „Miscellanea Historico-Archivistica” 4, 1994, s. 13–31
Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV–XVIII wieku. Spisy (oprac. i wstęp z H. Lulewiczem), Kórnik 1994
Urzędnicy inflanccy XVI–XVIII w. Spisy (oprac. z K. Mikulskim), Kórnik 1994
Sapiehowie: mity, legendy, fakty, w: Dom Sapieżyński, red. E. Sapieha, Warszawa 1995, s. 29–55
Konfederacja Kmicicowska i Związek Braterski wojska litewskiego w latach 1660–1663, Warszawa 1989
Ciechanowieccy herbu Dąbrowa (z J. Kuleszą i S. Duminem), Warszawa 1997
Sprawa dóbr Radziwiłłów birżańskich w latach 1655–1662, „Miscellanea Historico-Archivistica” 7, 1997, s. 51–70
Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo brzeskie litewskie 1667–1690 r. (wyd.), Warszawa 2000
Metryka Litewska. Księga Wpisów nr 131 (wyd.), Warszawa 2001
Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo nowogródzkie 1690 r. (oprac. z H. Lulewiczem), Warszawa 2002
Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569–1763, Warszawa 2002
Boje Jana Kazimierza o Litwę w latach 1656–1668. Sukces stronnictwa dworskiego w walce z opozycją, w: Dwór a kraj. Między centrum a peryferiami władzy. Materiały konferencji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski na Wawelu, Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytut Historii Akademii Pedagogicznej w Krakowie w dniach 2–5 kwietnia 2001, red. R. Skowron, Kraków 2003, s. 415–430
Hegemonia Sapiehów na Litwie jako przejaw skrajnej dominacji magnaterii w życiu kraju, w: Władza i prestiż. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI−XVIII wieku, red. J. Urwanowicza, współpr. E. Dubas-Urwanowicz, P. Guzowski, Białystok 2003, s. 217–229
Pamiętniki Filipa, Michała i Teodora Obuchowiczów (1630–1707) (red. i oprac. z H. Lulewiczem), Warszawa 2003
Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy (red. i współautor z H. Lulewiczem i P.P. Romaniukiem), t. 4: Ziemia smoleńska i województwo smoleńskie XIV–XVIII wiek, Warszawa 2003; t. 1: Województwo wileńskie XIV–XVIII wiek, Warszawa 2004
Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1697−1794. Spis (red. i współautor z P.P. Romaniukiem, współpr. A. Macuka i J. Aniszczenki), Warszawa 2004
Konwokacja litewska w Białej w 1665 roku, w: Studia historyczno-prawne. Prace dedykowane Profesorowi Janowi Seredyce w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestopięciolecie pracy naukowej, red. J. Dorobisz, W. Kaczorowski, Opole 2004, s. 267–278
Klientela hetmańska w armii litewskiej z lat 1648–1667, w: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Warszawa 2006, s. 23–36
Udział żmudzkiego pospolitego ruszenia w działaniach wojennych lat 1648–1667, w: Litwa w epoce Wazów, red. z W. Kriegseisenem, Warszawa 2006, s. 341–353
Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1582–1696. Spis (red. i współautorstwo z H. Lulewiczem), Warszawa 2007
Litewskie przygotowania do wojny ze Szwecją w 1635 roku, w: Z dziejów stosunków Rzeczypospolitej Obojga Narodów ze Szwecją w XVII wieku, red. M. Nagielski, Warszawa 2007 (Fasciculi Historici Novi, 8), s. 33–43
Skład etniczny chorągwi tatarskich w armii Wielkiego Księstwa Litewskiego w drugiej połowie XVII wieku, w: Afryka, Orient, Polska. Prace ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Dziubińskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa 2007, s. 181–197
Wysiłek mobilizacyjny Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1654–1667, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 43, 2007, s. 43–60
Historia Litwy. Dwugłos polsko-litewski, Warszawa 2008
Udział „Inflantczyków” i oficerów cudzoziemskiego pochodzenia w życiu publicznym Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1569–1732, w: Rzeczpospolita państwem wielu narodowości i wyznań XVI–XVIII wiek, red. T. Ciesielski, A. Filipczak-Kocur, Warszawa–Opole 2008, s. 431–442