1,6 mln zwiedzających w 2023 roku Muzeum Narodowe w Krakowie, w tym członkowie Zarządu Plastyka z wnukiem. Teraz zwiedzamy Galerię Rzemiosła Artystycznego, nową stałą wystawę „XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej” oraz wystawę czasową „Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL”.
1,6 mln zwiedzających w 2023 roku Muzeum Narodowe w Krakowie, w tym członkowie Zarządu Plastyka z wnukiem. Teraz zwiedzamy Galerię Rzemiosła Artystycznego, nową stałą wystawę „XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej” oraz wystawę czasową „Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL”.
Galeria Rzemiosła Artystycznego – to największa tego typu stała ekspozycja muzealna w Polsce, z kolekcją złotnictwa, tkanin, ubiorów, mebli, ceramiki, szkła, instrumentów muzycznych i judaików.
Zwracają uwagę naczynia: czara włocławska, 1 poł. X w., srebro, techniki kucia, rytowania, puncowania, złocenia, niella, 775 g, 10.8 cm x 10.8 – 13.4 cm i serwis kawowy Prezydenta RP Ignacego Mościckiego, 1930, porcelana, technika złocenia reliefowego proj. Józefa Wysockiego (orzeł w koronie i pas z wicią lauru przy krawędziach), filiżanka – 6 cm x 5.8 cm, 230 ml, spodek – 15.7 cm, Fabryka Porcelany w Ćmielowie.
Ponadto m.in. ceramika Królewsko-Polskiej i Elektorsko-Saskiej Manufaktury Porcelany w Miśni, szkło Émila Gallégo, biżuteria żałobna Powstania Listopadowego i Powstania Styczniowego, spuścizna Adama Mickiewicza.
„XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej” – to nowa stała galeria w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie – panorama dziejów sztuki polskiej ostatnich 120 lat. Naszym zdaniem: Xawery Dunikowski, Olga Boznańska, Jacek Malczewski, Konstanty Laszczka, Józef Mehoffer, Wojciech Weiss, Julian Fałat, Jan Stanisławski, Ferdynand Ruszczyc, August Zamoyski, Zbigniew Pronaszko, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Zofia Stryjeńska, Jan Cybis, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Brzozowski, Adam Marczyński, Jonasz Stern, Jerzy Skarżyński, Maria Jarema, Kazimierz Mikulski, Jerzy Nowosielski, Jerzy Tchórzewski, Tadeusz Kantor, Tamara Łempicka, Krzysztof M. Bednarski, Leszek Sobocki, Maciej Bieniasz, Zbylut Grzywacz, Alina Szapocznikow, Piotr Uklański, Janusz Kapusta, Leon Tarasewicz, Wojciech Fangor, Tadeusz Ostaszewski, Adam Procki, Stanisław Wyspiański.
Galeria nie prezentuje ani neuronów Joanny Rajkowskiej, ani też lamentu Anny Baumgart, co zapewne zasmuca zastępy postępu, jednakowoż nie narusza zasad sztuki, o które profesjonalnie (krytyczna kwalifikacja, czytelny scenariusz, świetna topografia wystawy, odpowiednia temperatura barwowa ekspozycji) zadbali kuratorzy (w większości kobiety): Anna Budzałek, Magdalena Czubińska, Alicja Kilijańska, Bożena Kostuch, Urszula Kozakowska-Zaucha, Światosław Lenartowicz, Agata Małodobry, prof. dr hab. Andrzej Szczerski (Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie).
Wystawa czasowa (17 ǀ 11 ǀ 2023 – 14 ǀ 04 ǀ 2024) „Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL” w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie to polityczne, ideologiczne, ekonomiczne i organizacyjne determinanty i ograniczenia procesów modernizacyjnych w Polsce pod rządami komunistów.
Projekty naukowców, inżynierów, techników blokowane politycznie – przykładem zniszczenie prototypu FSO Syrena Sport – legendy polskiej motoryzacji, z nowatorskim designem nadwozia Cezarego Nawrota z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, lub limitowane organizacyjnie/materiałowo – stanowiące przedmiot pożądania audiofilów kolumny Tonsil Altus 110, amplituner Radmor 5100 Stereo HiFi Quasi Quadro Unitra Gdynia, czy też wzornictwo Mody Polskiej.
W zamian miraże postępu na (znakomitych warsztatowo) plakatach, a na co dzień – degradujące ideę osiedla szare blokowiska, upokarzające kolejki, wszechogarniająca korupcja i siermiężne hasła o szczęściu ludzkości pod rządami rewolucyjnej lewicy – Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Przykładem stanowiącym estetyzację politycznej funkcji gazety w systemie PRL-owskiej propagandy jest unikatowe dzieło Magdaleny Abakanowicz, „Życie Warszawy”, 1973, kilim jednostronny, osnowa lniana, wątek z wełny i bawełny, 176 x 231 cm, wykonane w manufakturze gobelinów Braquenié et Cie w Aubusson, Creuse, Francja, obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
To kopia strony tytułowej dziennika „Życie Warszawy” nr 124 z dnia 25 maja 1973 roku, inspirowana zachodnioeuropejskim fotorealizmem, łącząca tradycję figuratywnej tapiserii francuskiej ze sztuką anglosaskiego pop-artu, wykonana na wystawę „Warszawa w sztuce” w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych (ob. Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki), dziś może być odczytywana jako dzieło „krytyczne”, demaskujące nachalną publicystycznie ortodoksję polityczną socjalizmu i banalność ideologicznej degrengolady Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Por. Waldemar Baraniewski, „Obiekt z realnego życia”. O gobelinie Życie Warszawy Magdaleny Abakanowicz, [w:] Mowa i moc obrazów. Prace dedykowane Profesor Marii Poprzęckiej, red. Waldemar Baraniewski i in., Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.
Zygmunt Rytka, „Retransmisja”, film 16 mm 1979-1983, video 1988, 00:14:54, zapis cyfrowy (depozyt: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie). Strumień poklatkowo rejestrowanych fragmentów telewizyjnych programów informacyjnych ukazuje siłę propagandowego języka PRL-owskich mass mediów u schyłku dekady Gierka, powstania „Solidarności”, analizuje sposób konstruowania perswazyjnego przekazu stanu wojennego w Polsce, w szczególności po przejęciu TVP przez umundurowanych spikerów, co dziś, z ostatnim kadrem „kraina uśmiechu”, nabiera uniwersalnej siły i wymowy. To dokumentujący metody politycznej manipulacji przykład sztuki wideo. Por. Łukasz Ronduda, Sztuka polska lat 70. Awangarda, koncepcja wydawnicza Piotr Uklański, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa 2009.
https://artmuseum.pl/pl/filmoteka/praca/rytka-zygmunt-retransmisja
Trzecią już wystawę z cyklu „4 x nowoczesność” przygotował zespół kuratorski pod kierownictwem prof. dr. hab. Andrzeja Szczerskiego i prof. dr. hab. Piotra Juszkiewicza w składzie: Anna Budzałek, Magdalena Czubińska, Alicja Kilijańska, dr Bożena Kostuch, Joanna Regina Kowalska, dr hab. prof. UG Mirosław Piotr Kruk, Agata Małodobry, Monika Paś, dr Joanna Sapeta, Sabina Serafin, dr Agnieszka Smołucha-Sładkowska, Magdalena Święch, dr Katarzyna Uchowicz. Projekt aranżacji wystawy: dr Paulina Zwolak – Nowak.
Zdjęcia: Marek Mroczkowski, niektóre Muzeum Narodowe w Krakowie
