Śpiewy styczniowe

W 150 rocznicę Powstania Styczniowego młodzież I Prywatnego Liceum Plastycznego i I Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego im. Marceliny Rościszewskiej zorganizowała w dniu 25 stycznia uroczystość ku czci bohaterów walk z Rosją o wolność i niepodległość Ojczyzny. Okazja po temu była szczególna, bowiem rodzice patronki liceum – Jan i Leokadia z Landsbergów Dąbrowscy to powstańcy styczniowi i zesłańcy syberyjscy. Nic więc dziwnego, że z tej racji odbył się koncert „Idźmy! Śpiewy powstańcze 1863”, a uczestniczyli w nim również uczniowie Jagiellonki.

Na zaproszenie Prezesa Międzyszkolnego Klubu Euro-Atlantyckiego Marka Mroczkowskiego przybyli z Poznania wybitni polscy muzycy i uczeni zarazem: znany z występów m.in. z Jackiem Kaczmarskim dr hab. Jacek Kowalski (gitara i śpiew) – adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i prof. Henryk Kasperczak (gitara, opracowania muzyczne), prowadzący klasę lutni na Wydziale Instrumentalnym Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego, absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Królewskiego Konserwatorium w Hadze.

Punktualnie, mimo ogólnopolskiego strajku na kolei, zdołała przybyć z Krakowa Anna Śliwa (skrzypce barokowe) – prowadząca klasę skrzypiec Konserwatorium Krakowskiego im. Witolda Lutosławskiego i Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. Mieczysława Karłowicza, absolwentka Akademii Muzycznej w Krakowie, dyrektor artystyczny Festiwalu Muzyki Dawnej w Wieliczce.

Artyści grający na codzień w tak różnych zespołach, jak m.in. poznański Klub Świętego Ludwika (muzyka dawna) i Amaryllis (rock progresywny), wiedeński Pandoflis Consort Wien (muzyka dawna), przybyli do Płocka z interesującą prezentacją multimedialną i koncertem pieśni powstańczych 1863 roku. Prowadzący spotkanie Prezes MKE-A poprosił uczestników uroczystości o powstanie i uczczenie minutą ciszy bojowników o wyzwolenie ojczyzny z rosyjskiej okupacji.

W półgodzinnej prelekcji wzbogaconej cenną ikonografią Jacek Kowalski powiedział m.in.: W przededniu Powstania Styczniowego ulice i kościoły Warszawy brzmiały echami „Chorału” i „Boze coś Polskę”. Na salonach i poddaszach, przy dźwiękach gitar i fortepianów, śpiewano „Stańmy jako upiorów gromada” na przemian z wierszami Mieczysława Romanowskiego, ostatniego polskiego romantyka. Wkrótce i on, i inni ruszyli w pole. Bojowe pobudki i sygnały tworzono odtąd także na biwakach. Komponowali je poeci „z pierwszej półki” – Wincenty Pol, ci „mniejsi” – Anczyc, Tarnowski, Wolski i przygodni. Wielu zapłaciło głowa, inni zesłaniem na Syberię lub emigracją. Ich teksty i pieśni tworzą wzruszającą dziś kronikę roku 1863. Jego bohaterowie i męczennicy natchnęli twórców Rzeczypospolitej Zmartwychwstałej. Bez stycznia roku 1863 nie byłoby listopada roku 1918, „bo takie dziedzictwo wziął po dziadach wnuk”.

Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie Zofia Gołubiew w publikacji towarzyszącej wystawie w 150 rocznicę Powstania Styczniowego napisała: Klęska powstania i olbrzymie straty, jakie ten zryw przyniósł, wywołały utrzymujące się długo nastroje pesymizmu i beznadziei. Jednakże w dużej mierze to właśnie dzięki artystom pamięć o tym wielkim narodowym czynie została utrwalona – w obrazach, w poezji – stając się źródłem siły dla przyszłych pokoleń Polaków.

I rzeczywiście, dla przykładu słynny utwór „Pieśń strzelców” Władysława Ludwika Anczyca będzie jedną z najczęściej wykonywanych piosenek w Legionach Polskich Józefa Piłsudskiego. Również nasza młodzież z wielką ochotą podjęła rzuconą rękawicę i ze śpiewnikami w ręce optymistycznie i z werwą uczestniczyła w refrenach znanych utworów. Z radością zauważyli to goście i w Księdze wpisów odnotowali: Widać, kto tu jest wychowawcą!…

Pobyt w Płocku zakończony został uroczystym obiadem wydanym na cześć znakomitych artystów przez Marka i Małgorzatę Mroczkowskich. Wieczorem goście udali się do Warszawy, gdzie w Bazylice Katedralnej Świętych Michała i Floriana mieli zaplanowaną wcześniej radiową sesję nagraniową. Dzień później wystąpili z koncertem pieśni powstańczych w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej.

Bibliografia

Wanda Chrostowska, Marcelina Rościszewska – dyrektorka gimnazjum im. Reginy Żółkiewskiej w Płocku w latach 1908-1933 (w setną rocznicę urodzin), „Notatki Płockie” 1975, Nr 4, s. 26-29.
Jacek Kowalski, Henryk Kasperczak, Anna Śliwa, IDŹMY! Śpiewy powstańcze 1863, płyta CD, wyd. DESIGN&MUSIC, grudzień 2012
Marek Mroczkowski, Między Libawą, Paryżem, Płockiem i Krakowem, „Zeszyty Jagiellońskie”
Powstanie Styczniowe. The January Uprising 1863-1864, wstęp Zofia Gołubiew, wyd. Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2013
http://mazowsze.hist.pl/files/Notatki_Plockie/Notatki_Plockie-r1975-t20-n4_(83)/Notatki_Plockie-r1975-t20-n4_(83)-s26-29/Notatki_Plockie-r1975-t20-n4_(83)-s26-29.pdf
http://www.jagiellonka.plock.pl/starawww/pdf.php?id=168
http://www.jacekkowalski.pl
http://www.amuz.edu.pl/page.php/1/0/show/1887
http://www.risonanza.pl/zespol/2-Anna_Sliwa.html