Chris Niedenthal i dedykacja dla Marka Mroczkowskiego

W Domu Darmstadt odbyło się spotkanie z fotografem światowej sławy Chrisem Niedenthalem. Uczestniczyli w nim członkowie Płockiego Towarzystwa Fotograficznego im. Aleksandra Macieszy i uczniowie I Prywatnego Liceum Plastycznego w Płocku pod opieką prof. Marka Mroczkowskiego.

„Kiedy skręcaliśmy, jeszcze zza drzew zobaczyłem nową lepszą scenę. Nie dość, że na kinie Moskwa widniał napis »Czas Apokalipsy«, to jeszcze przed nim stał, jak na zamówienie, wojskowy wóz opancerzony, SKOT, a wokół żołnierze. Lepszej fotografii nie dałoby się wymyślić! Tak, ale jak to sfotografować?” – wspominał Chris Niedenthal w autobiografii „Zawód: Fotograf”, zaś w rozmowie z Markiem Mroczkowskim powtórzył: „Zdjęcie »Czas Apokalipsy« to moje fatum, o którym opowiadałem tysiące razy i będę prawdopodobnie jeszcze opowiadał. Czuję, że to mój obowiązek obywatelski. Skoro zdjęcie zostało uznane za ważną fotografię stanu wojennego, to właściwie nie mogę się buntować”.

Christopher Jan Niedenthal urodził się w Londynie w rodzinie polskich emigrantów (1950). Ukończył London College of Printing. Fotografował aparatami Nikon F2 i Nikon F3 na filmie kolorowym Kodak Ektachrome 200 lub 400. Tematem były osobistości życia publicznego i szara codzienna rzeczywistość siermiężnego socjalizmu w PRL i innych krajach tzw. demokracji ludowej. Współpracował m.in. z takimi magazynami jak „Newsweek”, „Time”, „Der Spiegel”, „Geo” i „Forbes”. Laureat nagrody World Press Photo (1986).

Wraz z angielskim dziennikarzem Michaelem Dobbsem był pierwszym zagranicznym fotoreporterem wpuszczonym do Stoczni Gdańskiej podczas strajku sierpniowego w 1980 roku. W dniu 14 grudnia 1981 roku, dzień po wprowadzeniu stanu wojennego, jako fotograf „Newsweeka” jechał samochodem z korespondentem „Time” ulicą Rakowiecką w Warszawie. Na wprost, za skrzyżowaniem z ulicą Puławską, ujrzał scenę, która już na zawsze kojarzyć się będzie z istotą zbrodniczego reżimu komunistycznego.

Na pierwszym planie samotna osoba na przystanku tramwajowym i pusta ulica Puławska, którą mknie jeden samochód. Na planie drugim SKOT (Średni Kołowy Opancerzony Transporter), a wokół żołnierze Ludowego Wojska Polskiego. Trzeci plan w głębi to billboard z wyświetlanym wówczas filmem „Czas Apokalipsy” Francisa Forda Coppoli, z Marlonem Brando, Robertem Duvallem i Martinem Sheenem, muzyką The Doors, Creedence Clearwater Revival i Richarda Wagnera („Apocalypse Now”, 1979). Plan ostatni to wielki napis KINO MOSKWA.

Marek Mroczkowski, który przed stanem wojennym ukończył Studium Telewizyjno-Filmowe przy Komitecie ds. Radia i Telewizji w Warszawie, nie mógł odmówić sobie przyjemności osobistej rozmowy z fotografem. Od 1973 roku Chris Niedenthal mieszkał w Polsce i obydwaj panowie mogli się wówczas mijać w Warszawie, choćby podczas słynnych Konfrontacji Filmowych w Kinie „Moskwa” właśnie. Teraz wyraźnie ucieszył się, gdy dowiedział się o obecności na spotkaniu uczniów z liceum plastycznego w Płocku.

Chris Niedenthal wydał niedawno autobiografię „Zawód: Fotograf” (2011). Tytuł jest nawiązaniem do filmu „Zawód: Reporter” Michelangelo Antonioniego, z Jackiem Nicholsonem i Marią Schneider w rolach głównych („Professione: reporter”, 1975). Stąd i pytanie Marka Mroczkowskiego, czy Chris Niedenthal nigdy nie myślał o kamerze filmowej?

Nasz gość stwierdził, iż rzeczywiście podczas studiów w London College of Printing (obecnie London College of Communication of the University of the Arts London) nie interesowały go role aktora, reżysera, scenarzysty czy też kierownika produkcji. Zawsze ciągnęło go do kamery, a właściwie do obiektywów, które są kluczowe w dziele obserwacji otaczającego świata.

Marek Mroczkowski zauważył, że wydany ostatnio album „Wybrane fotografie. 1973-1989” (2014) przypomina w istocie film dokumentalny, utrwalający historię najnowszą Polski i Europy Środkowej, z którego następnie Chris wyjął najciekawsze kadry, dokumentujące najważniejsze wydarzenia końca XX wieku, dziejące się w Europie Środkowej schyłkowego komunizmu. To wielka moc poznawcza fotografii. Za Jerzym Pilchem, autorem wstępu do albumu, powtórzyć można, że Chris Niedenthal został przez Boga powołany do fotografowania instynktu życia i siły przetrwania, jaką ma Naród Polski.

Na zakończenie rozmowy Chris Niedenthal napisał w albumie „Wybrane fotografie. 1973-1989” dedykację: „Markowi Mroczkowskiemu, z niskim ukłonem uznania, Chris Niedenthal, Płock, 20/5/15”. Oczywiście nie mogło się obejść bez wspólnej pamiątkowej fotografii.

W spotkaniu autorskim z Chrisem Niedenthalem uczestniczyli uczniowie: Karolina Boruszewska, Kamil Jakóbiak, Sebastian Jędrzejewski, Weronika Lewandowska, Natalia Lezińska, Kinga Skupień, Małgorzata Waćkowska, Mateusz Zyznowski z I Prywatnego Liceum Plastycznego i Paulina Gumowska z I Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego im. Marceliny Rościszewskiej w Płocku.

http://www.arts.ac.uk/lcc
http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,6704454,_Czas_Apokalipsy__Chrisa_Niedenthala.html
http://www.wiadomosci24.pl/artykul/chris_niedenthal_fotograf_zwyklych_ludzi_70026.html
http://vod.tvp.pl/audycje/historia/leksykon-prl/wideo/konfrontacje-czyli-uczta-kinomana/247565
http://www.filmweb.pl/Czas.Apokalipsy
http://www.filmweb.pl/film/Zaw%C3%B3d%3A+Reporter-1975-11956

Zdjęcia: Marek Mroczkowski