„Ars longa” – seria nowych podręczników do historii sztuki

Ukazał się długo oczekiwany pierwszy tom podręcznika do historii sztuki „Przemiany sztuki od Wenus z Willendorfu do Ogrodu rozkoszy ziemskich” pióra Beaty Lewińskiej i Wojciecha Jerzego Kielera.

Podręcznik jest dostosowany do podstawy programowej, egzaminu dyplomowego i egzaminu maturalnego z historii sztuki. Jak piszą autorzy w przedmowie „oprócz tekstu podstawowego i ilustracji z komentarzami – zamieszczone są więc informacje o: cechach stylu właściwych opisywanemu środowisku artystycznemu, technikach i technologiach, które były zapoczątkowane lub szczególnie cenione w danej epoce, podstawowych funkcjach, jakie pełniła sztuka w danym okresie, najważniejszych motywach ikonograficznych, popularnych w danym okresie ornamentach, słownictwie przydatnym przy analizie dzieła, artystach, ich życiu i twórczości”.

Do tego dochodzą cytaty z dziedziny estetyki i wypowiedzi artystów, które wraz z komentarzem umożliwiają empatyczne zrozumienie idei, twórczych realizacji, czy też funkcji dzieł sztuki w czasie i społecznej przestrzeni.

Przeznaczony dla klas pierwszych i drugich tom zawiera przydatne wprowadzenie z odpowiedzią na pytanie, czym jest sztuka, omówieniem dyscyplin artystycznych oraz objaśnieniem treści, formy i stylu dzieła sztuki, a także funkcji i zadań muzeów, galerii i kolekcji dzieł sztuki.

Poszczególne rozdziały otwiera przedstawienie tła historycznego przemian w sztuce, uwarunkowań religijnych, poglądów estetycznych. W ujęciu chronologicznym omówiona została sztuka: prehistoryczna, Mezopotamii, Egiptu, Morza Egejskiego, Grecji, Etrusków, Rzymu, pierwszych chrześcijan, Bizancjum, romańska i gotycka.

Podręcznik znakomity pod względem dydaktycznym. Świetnie zgromadzona ikonografia, często niebanalne, nieopatrzone – jak w licznych publikacjach – ujęcia obiektów. Liczne opisy i analizy – boldem pojęcia i terminy – prezentowanych dzieł architektury, rzeźby, malarstwa, grafiki, rzemiosła artystycznego. Bogate materiały: od planów, układów konstrukcyjnych i przekrojów aksonometrycznych budowli po przydatne do analizy atrybuty świętych. Wskazówki, co jeszcze należy wyszukać i obejrzeć, żeby uzupełnić kanon, rubryki dla dociekliwych, ćwiczenia sprawdzające wiedzę i umiejętności.

W końcowej części znajduje się bardzo pożyteczny indeks terminów (z paginacją) i wykazy: miejscowości, w których znajdują się muzea i galerie z reprodukowanymi w publikacji dziełami, źródeł cytatów i źródeł ilustracji.

To nowoczesne dzieło, wydane w atrakcyjnej formie przez Centrum Edukacji Artystycznej w Warszawie, ukazuje się w zbyt małej jednak liczbie zaledwie tysiąca pięciuset egzemplarzy. Książka powinna być pod ręką (podręcznik!) wszystkich uczniów klas pierwszych i drugich liceów sztuk plastycznych w Polsce. Liczbę pragnących solidnie przygotować się do egzaminów można zatem wstępnie oszacować – to około pięć tysięcy, a już tylko w I Prywatnym Liceum Sztuk Plastycznych im. Władysława Drapiewskiego w Płocku, oprócz uczniów sześciu klas pierwszych i drugich, celem powtórek chęć zakupu podręcznika wyraziło wielu z klas starszych (a także rodziców!).

Należą się wyrazy wysokiego uznania dla dwuletniej pracy i benedyktyńskiego wręcz wysiłku obojga cenionych historyków sztuki. Z przyjemnością prezentujemy egzemplarz autorski dzięki uprzejmości współtwórcy dr Beaty Lewińskiej, co też wcześniej – 25 sierpnia, uczyniliśmy na oficjalnym szkolnym koncie FB I Prywatnego Liceum Sztuk Plastycznych im. Władysława Drapiewskiego w Płocku.

A może należałoby też pomyśleć, oprócz oczywistych dodruków, o tłumaczeniu, z niezbędnymi modyfikacjami, na język angielski, a także dla potrzeb szkolnictwa artystycznego Republiki Czeskiej, Republiki Słowackiej, Węgier, czy nawet Republiki Litewskiej i Ukrainy.